Beelden – “verwoord”

November 2024

Thema Kunstlijn Haarlem

Verwarring

Een ander gevaar is dat je je in deze fase vast gaat klampen of op gaat hangen aan iets buiten jezelf i.p.v. deze onzekerheid en gevoelens van zinloosheid uit te houden en te zoeken naar een nieuwe zin, voor jezelf en je werk, in dèze wereld, met de ander.

Kijken, geraakt worden, weer beschouwend kijken is de volgorde waarin mijn werk ontstaat. Wanneer het “klaar” is, “zie” ik in hoeverre het klopt en kan ik opzoek naar een nieuwe uitdrukking van mij in de wereld met de ander.

Leven en kunst, verward worden en verwarren, steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden, op weg naar een nieuw evenwicht tussen een klemmende structuur en een chaos, waarin je verdrinkt.

November 2022

Thema Kunstlijn Haarlem

!!! Stilte!!!

na het lawaai een

wijdste stilte rondom ons

maakt ook binnen stil

Symposium levensfilosofie 

Dag over filosofie Duintjer

Mijn bijdrage aan deze dag:

Het is voor mij bijzonder op een dag als deze hier te staan met een paar van mijn kunstwerken. Heel in het kort wil ik vertellen wat Otto Duintjer en speciaal déze werken met elkaar te maken hebben.

Ik ging filosofie aan de G.U. in Amsterdam studeren nadat Otto daar een jaar tevoren als hoogleraar was aangesteld. Bij hem en Theo de Boer heb ik mijn doctoraalscriptie “Zomaar een gevoel?” geschreven.

Vanaf mijn studietijd tot aan zijn dood heb ik vriendschappelijk contact met Otto gehouden.

Toen ik stopte met filosofie doceren aan een Hogeschool voor sociale beroepen en steeds meer ging schilderen en beelden maken, zei hij tegen mij: “Verstandig om eens met woorden te stoppen en te proberen iets met beelden te zeggen”, wat overigens niet inhield, noch voor hem noch voor mij, dat je je leven en werk niet ook met je denken moet begeleiden en proberen te ver-antwoord-en……..antwoord-geven.

Ik heb mijn bronzen beeld “Osiris” meegenomen omdat dit voor mij een vrije en open houding naar buiten en tegelijkertijd naar binnen uitdrukt.

Het kleine schilderij, een aquarel, heet: “verschijnen en verdwijnen”. Het zou net zozeer: “verdwijnen en verschijnen” kunnen heten. Het beeld gaat van je weg en komt weer naar je toe. Otto vond dit schilderijtje bijzonder aansprekend. Ik heb hier ooit ansichtkaarten van laten maken en hij vroeg herhaaldelijk naar nieuwe kaarten om ze op te kunnen sturen.

Het wat grotere schilderij heb ik meegenomen omdat dit mij doet denken aan de onuitputtelijke ruimte in en om ons heen……waar ’transcendent’ en ‘immanent’ niet twee gescheiden werelden zijn, maar waar wij – en dit zijn woorden van Otto zelf:

   “immaneren in het transcendente……….het kan worden aangeduid als open ruimte, ongespecialiseerd bewustzijn, ook als sfeer van innerlijke stilte.”

Over deze stilte liet Otto de dichter Nijhoff aan het woord.

Met de woorden van Nijhoff, over deze stilte, wil ik dan ook besluiten.

De stilte die dan ontstaat

is een stilte, niet slechts naar de vorm

een stilte voor de storm

maar een stilte van het soort

waar dingen in worden gehoord

die nog nimmer het oor vernam

april 2022

Al sinds lange tijd schilder ik vooral zeeën, luchten en licht, met de schoonheid van het ogenblik, waarbij verandering al voelbaar is. Een schoonheid die troost biedt en vrijheid zoekt.

Behalve om verzet wordt in deze tijd ook gevraagd om troost en warmte.

Met kunst kan je enerzijds proberen verzet te stimuleren en bedrieglijke schijn te ontmaskeren, anderzijds kan schoonheid, zonder in slaap te willen sussen, troost bieden.

Thema Kunstlijn Haarlem

Verlichte verdwaling

oplichtend duister

oneindig water en lucht

verdwaald en verlicht

Kijken, geraakt worden, weer

beschouwend kijken, is de

volgorde waarin mijn werk

ontstaat.

“Het leven de schilder -de ziel het tableau”

Gerard Visser

“Schönheit ist eine Weise, wie Wahrheit als Unverborgenheit west”,

Martin Heidegger in “Der Ursprung des Kunstwerkes”.

Bij mijn nieuw horizontaal werk (zie schilderijen 8, nieuw deeltje 1) dichtte ik de volgende haiku:

Schoonheid:

Even opgelicht

Vanuit een open ruimte

Een moment dat duurt

Maar:  soms, wanneer ik veel met filosofie en kunst ben bezig geweest overvalt mij een gevoel, dat Philippe Claudel in zijn boek “Het onderzoek” treffend weergeeft:…..…en daar, boven aan de trap, veranderde hij (de Onderzoeker in het verhaal) in een filosoof. Een armzalige, banale , doodgewone filosoof, die armzalige gedachten voortbracht, zo vermoeid als oude, koperen pannen die het allang zat zijn om altijd dezelfde soep te moeten koken.

6  mei  2012

“Je hebt drie dingen nodig om te schilderen:
hand, oog en hart “.

David Hockney

The intuitive mind  is a sacred  gift  and 
the  rational  mind is  a  faithful servant

We have created  a society  that 
honors  the  servant 
and  has forgotten  the gift.

Albert  Einstein

Lang was de reis  niet,

eindeloos  mocht hij  zijn,

zonder  transit,

zonder controle,

zonder  bestemming.

Met  als enig  doel,

Naast je te blijven.

Gedicht van R.J.Luijters

“Derhalve ligt de oorsprong van de filosofie (- en de kunst – , toevoeging van mijzelf) weliswaar in de verwondering, in de twijfel, in de ervaring van grenssituaties, maar uiteindelijk, dit alles in zich sluitend, in de wil tot eigenlijke communicatie.”

Karl Jaspers

“What we cannot speak about

we must pass over in silence.”

Wittgenstein

Maar: dat waarover wij niet kunnen zwijgen, moeten wij ver-beeld-en.

In het eerste boekje probeer ik te ver”beelden” hoe ik  mezelf “ont-wikkel” en daardoor groei.

Hierbij is voor mij het be-denkend-denken, het aandachtig kijken en luisteren naar de wereld rondom en in mij,  zeer belangrijk. Je komt er niet veel verder mee in de zin van “nu zijn we er, nu hebben we de Waarheid in pacht”, maar wel verder in de zin van groei, dichterbij de wereld in jezelf en rondom je heen.

Het tweede boekje is nu ook klaar.

Op mijn Haiku en opmerkingen n.a.v. “be-denkend-denken” kreeg ik de volgende reactie via mijn e-mail:

…….dit is iets wat mij de laatste jaren erg heeft bezig gehouden. Ik ben me steeds meer gaan realiseren dat -hoe leuk, uitdagend, boeiend, ik het
‘scherpe’, analytische denken van de wetenschap ook vind -, dit niet de enige manier is om tot kennis, tot ‘weten’, te komen. En zeer zeker niet (en dat ging me
steeds meer tegenstaan) de enige manier om de wereld, de ‘werkelijkheid’, je ‘leven’ te benaderen. O.a. in mijn chi kung vind ik een andere manier van
‘denken’, ervaren, kijken, ontdekken, (leren) ‘kennen’. Een milde, welwillende,’luisterende’ (naar je lichaam), open, zich verwonderende manier. Wat ik zo mooi vind in jouw citaat is die ‘schijnbare tegenstelling’: niet verder komen, maar wel (soms… ) een beetje dichterbij. Waardoor je (misschien?) ook wel een
klein beetje ‘verder’ komt… (om je vervolgens weer te realiseren dat er geen ‘verder komen’ is). Ken jij dat? Het gevoel dat je ‘denken’ en ‘ervaren’ zoveel
‘verder’ is, zoveel meer is dan wat je kunt verwoorden?

be-denkend-denken

ik kom er niet veel verder mee

maar soms wat dichterbij

(zie boekje I)

Men zou zachter moeten denken. Niet de manier van denken, die steeds meer wordt aangeleerd en gewaardeerd, een denken dat polariseert, scherpt en snijdt als een mes.

Niet een louter analyserend, wetenschappelijk logisch redenerend en beheersend denken, maar een luisterend, zich verwonderend en oorspronkelijk  denken.

Ik hoop met mijn beelden en manier van denken en verwoorden, een be-denkend-denken  (het Andenkende Denken bij Heidegger) iets dichterbij het onbekende te komen dat zich achter de onmiddellijke werkelijkheid verschuilt.